Zabellisa следопыт  Москва Сообщений: 11511 На сайте с 2003 г. Рейтинг: 9952  | Наверх   ##
28 января 2009 16:51 30 января 2009 11:44   Максім Багдановіч Вераніка 
  (Вершаванае апаведанне) 
    
  Ê un pensier del mio capo* 
  (* Яна – выдумка маёй галавы) 
  Джавані 
  Я на душы ўражлівай маю 
  Жыцця мінулага пячаць: 
  Схачу свой вольны верш пачаць, — 
  І ўраз пра прошлае згадаю; 
  У даль вядуць мяне сляды 
  Да вас, дзіцячыя гады. 
    
  Ўстае перад маім паглядам 
  І вулка, веючая сном, 
  І ціхі, старасвецкі дом 
  З цяністым, адзічэлым садам; 
  Над ім шпакоўніца ў гары, 
  А ўкруг схіліўся тын стары. 
    
  Дом гэты да паноў Забелаў, 
  Суседзяў нашых, наляжаў; 
  Я змалку там штодзень гуляў, 
  3 дзяцьмі іх лез на дахі смела, 
  Рваў яблыкі, рабіў садом 
  І крыкам поўніў цэлы дом. 
    
  Вясёла йшлі гулянкі нашы: 
  Пад шум і гук размах рукі 
  Збіваў здалёку гарадкі, 
  Быў чутны смех пры відзе "кашы", 
  І кожны стрымываў свой плач, 
  Калі ўрэзаўся ў плечы мяч. 
    
  А вечарком мы выпускалі 
  Ў паветра белых галубоў: 
  Зрабіўшы некалькі кругоў 
  У вышыню яны шыбалі, 
  Як чысты снег кружылі там 
  І падалі на дахі к нам. 
    
  Калі ж сачыўся бледнаваты 
  Зор сініх свет праз небасхіл 
  І уплетаўся вулак пыл, — 
  Мы ўсе пяялі каля хаты, 
  І напаўняў нягучны хор 
  Маркотнай песняй сціхшы двор. 
    
  Так у гулянках пралятала 
  Маё дзіцячае жыццё, 
  А поруч ціхае дзіцё, 
  Дачка Забелаў, узрастала. 
  Яе я мала знаў: яна 
  Ўсягды была сама, адна. 
    
  Жылося цяжка Вераніцы 
  (Хай так дзяўчыну будзем зваць): 
  Яе памерла рана маць 
  І не было саўсім сястрыцы, 
  А бацька сэрца хоць і меў, 
  Ды прытуліць яе не ўмеў. 
    
  Таму з маленства палюбіла 
  Хавацца ў сад стары яна, 
  Дзе веяла дыханне сна, 
  І цішыня ў паветры плыла, 
  І нерухомы быў спакой, 
  Маўляў у глыбіні марской. 
    
  Не калыхнуцца лісцяў хвалі, 
  Ўспляснуўшы пенаю цвятоў 
  Паверх чарэшневых кустоў; 
  Кіпіць шум места дзесь там далі, 
  А тут і глуха і цямно, — 
  Не зварухне марское дно. 
    
  І забывала Вераніка 
  Між зёлак з кніжкай аба ўсём, 
  А ўзгляне — сад кіпіць жыццём: 
  Над ёю куст шыпшыны дзікай, 
  Бруяе блізка сонны шмель, 
  І горка пахне тонкі хмель. 
    
  Ізноў страніца за страніцай 
  Раскрытай кнігі шалясціць; 
  Нячутна час кудысь бяжыць, 
  Раяцца думкі Веранікі, - 
  Усё расце душа яе 
  І ў паўнаце красы ўстае. 
    
  Калі ж асеннія навіны 
  Змянялі сад, калі з бяроз 
  Рваў лісце вецер, а мароз, 
  Наліўшы ягады рабіны, 
  Траву губіў, і мы нагой 
  Ўзрывалі прэлых лісцяў слой; 
    
  Калі патроху чырванелі 
  Чаромха, ліпа, стройны клён, 
  А гнёзды змрочныя варон 
  Між голага галля чарнелі, 
  І грозны вечара пажар 
  Пылаў між бура-шызых хмар; 
    
  Калі асенні вецер дзіка 
  Стагнаў і глуха па начах 
  Грымеў у наш жалезны дах,— 
  Тады да лета Вераніка 
  Ад нас знікала ў інстытут 
  І не будзіла згадак тут. 
    
  А час усё каціўся далі, 
  Хаваючы на дне гадоў 
  І гарадкі і галубоў; 
  Мы непрыкметна падрасталі, 
  А іншы ўжо шчыпаў вусы 
  І лічыў іх гарой красы. 
    
  І толькі ўжо тады я ўгледзеў, 
  Што поруч, як цвяток лясны, 
  Ўзрасла ў красе сваёй вясны 
  Дачка самотная суседзяў. 
  I — помню я — тады жа ўперш 
  3 маей душы паліўся верш. 
    
  Ён там кіпеў струёй жывою, 
  Праз холад мыслі працякаў 
  І ў цвёрдых формах застываў, 
  Як воск гарачы пад вадою, 
  Каторым трэба вам гадаць, 
  Аб чым той вершык меў казаць. 
    
  Я ж сам скажу йшчэ тое толькі, 
  Што к Вераніцы твор паслаў 
  І млеў, і ўсё адказ чакаў. 
  Аж вось прайшло маруды колькі 
  Трывожных дзён, а ўсё няма 
  Ні Веранікі, ні пісьма. 
    
  Калі ж я неяк з ёй спаткаўся, 
  Загаварыўшы, як у сне,— 
  Яна зірнула на мяне 
  І раптам з вуст яе сарваўся 
  Такі бязвінны, чысты смех, 
  Што на яго злавацца — грэх. 
    
  Смех гэткі маюць толькі дзеці 
  Ды людзі з яснаю душой; 
  І ён, як жаваранак той, 
  Звінеў і ўжо кахання сеці 
  Нячутна нішчыў, як ураз 
  Сарваўся, дрогнуў і пагас. 
    
  Накрыла ясны твар дзявочы 
  Задумы сумная імгла, 
  На плечы ручка мне лягла, 
  Спагадліва зірнулі вочы, 
  І даляцеў к маім вушам 
  Ласкавы шэпт: "Мо больна вам?" 
    
  Не, зорка, мне было не больна, 
  Бо бачыла адно душа, — 
  Як ты свяжа і хараша, 
  Як рада ты жыццю нявольна, 
  Уся пад срэбнаю расой 
  Са йстужкай скромнай між касой. 
    
  І мела дзеўча выгляд маці, 
  Калі тады ка мне яна, 
  Трывожнай ласкаю паўна, 
  Схілілася як да дзіцяці, 
  Зіяючы перада мной 
  У новай пекнасці жывой, 
    
  У тэй, што з постаццю дзяўчыны 
  Злівала мацеры чэрты. 
  0, як прыгожы-дзіўны ты, 
  Двайной красы аблік ядыны! 
  Ажыў у ім твой вечны цэль, 
  Мадонн тварыцель, Рафаэль! 
    
  І прад высокаю красою, 
  Увесь зачараваны ёй, 
  Скланіўся я душой маёй, 
  Натхнёнай, радаснай такою, 
  А ў сэрцы хораша было, 
  Там запалілася цяпло. 
    
  Дасюль яшчэ яно пылае; 
  Здаецца — ўмёрла, але ўраз 
  Праб'ецца зноў і пройшлы час 
  Прад ім у згадках праступае, 
  Як пры агні ці цеплаце 
  Таемны подпіс у лісце. 
    
  І конь крылаты да Парнаса 
  Мой дух імчыць тады, каб я 
  Былое апяваў пасля. 
  Ды як знайсці сляды Пегаса 
  На бруку места? Цяжка ўперш! 
  Спачынь жа трохі, верны верш! 
     1911-1913 
  Что за паны Забелло упоминаются в поэме Богдановича? Кто может подсказать?    --- С просьбами о поиске и по темам форума в личку обращаться НЕ НАДО!
Платным архивным поиском не занимаюсь 
 дневник Zabellisa 
 |